SPOR TAKVİYELERİNİN YÜZDE 40’I ETİKETTE ÜZERİNDEKİ BİLEŞENLERİ İÇERMİYOR MU? BEYİN KANAMA, KALP KRİZİ RİSKİ
? ABD’de yapılan bir araştırmaya göre spor Takviye edici ürünlerin etkilerinin yüzde 40’ı yalan. Etikette yazan bileşenler eser içeriğinde yer almamaktadır. Araştırmanın sonuçlarını vurgulayan Farmakoloji Uzmanı Prof. Dr. Okan Yıl, mutlaka tanınmış, büyük sanayi kuruluşlarının ürettiği eserlerin hekime danışılarak kullanılması gerektiğini söyledi. Rakamların çok önemli olduğuna dikkat çeken Prof. Bazı ürünler de FDA’nın onaylamadığı, sakıncalı buldukları bileşenler içerir. Bunlar güçlü aminlerdir. Kişi kullandığında sempatik sistem uyarılır. Kan basıncı yükselir, kalp çarpıntısı meydana gelir. İştah azalır, uyku sorunu gelişir. Ağır spor yapan kişiler bu tür destekleyici besinler kullanırlarsa kalp krizi ve beyin kanaması geçirebilirler.
Sağlık kuruluşu Cambridge Health Alliance ve Harvard Medical School, spor takviyelerinin etiketleri, içerikleri ve içerik maddelerinin FDA tarafından yasaklanıp yasaklanmadığı konusunda bir araştırma yaptı. 17 Temmuz’da yayınlanan çalışmaya doktor Pieter Cohen ve grup arkadaşları öncülük etti. Ekip, pazardan 63 eser satın alarak belirledikleri kriterlere uyan 57 eseri inceledi. Buna göre yüzde 40, yüzde 23’ünün ise etikette yazan bileşenleri içermediği belirlendi. Eserlerin gerçek boyutunun etiket üzerindeki boyutun yüzde 0,02 ile yüzde 334’ü arasında değiştiği belirtildi. 57 eserden sadece 6’sının yani yüzde 11’inin etiketteki ölçünün yüzde 10’una eşit içerik içerdiği belirlendi.
BULUNAN YASAK MADDELER
57 ürünün 7’sinde FDA tarafından yasaklanan yasa dışı katkı maddelerinden en az biri bulundu. 1 eserde 4 adet yasaklı bileşen olduğu belirlendi. İncelenen tüm çalışmaların etiketinde, takviyenin performans arttırıcı özelliklere sahip olduğu ve beş bitkisel bileşikten birini içerdiği belirtildi. TEMEL ÜRETİM STANDARTLARINA UYMADIĞI TESPİT EDİLMİŞTİR
Araştırmaya değer veren Cohen ve meslektaşları, makalelerinde şöyle yazıyorlar: “FDA, bu içerik maddelerini veya herhangi bir ek bileşeni, piyasaya sürülmeden önce etkinlik veya güvenlik açısından önceden onaylamaz.” Bununla birlikte, FDA denetimleri, takviye üreticilerinin genellikle nihai ürünün kimliğini, saflığını veya bileşimini belirlemek gibi temel üretim standartlarına uymadığını tespit etti.
‘KANUN SONRASI ORGANİZASYONLAR RAHAT HAREKET ETTİ’
Beykent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Okan Yıl da, ‘1994 yılında ABD’de bir kanun çıktı. Bu yasa ile takviyeler, ABD Gıda ve İlaç İdaresi’nin (FDA) kontrolünden çıktı. ‘İlaç değil, ek gıdadır’ diye yeni bir etiket hazırlandı. Hal böyle olunca da FDA’dan kurtulan kuruluşlar üretime başladı. Tabii işini hakkıyla yapan büyük kuruluşlardan bahsetmiyorum. Kolay para kazanmak isteyenler devreye girdi. Etiket ve içerik sorunu çıktı. Kuruluşlar, FDA kontrolünden kurtuldukları için rahatlar. Üretim önceden izin alınarak gerçekleştirilmiştir. Şimdi tam tersi sorun çıkarsa FDA’ya gidiyor. Sporcular tarafından kullanılan takviyelerin boyutları da büyüktür. Yaygın olarak kullanılıyorlar mı? söz konusu.
‘ETİKET İÇERİK OLMALI’
prof. Dr. Yıl, ‘Ürünün etiketinde yazan bileşenler mutlaka içeriğinde olmalıdır. Sporcular veya sıradan insanlar omega-3, arı sütü, d vitamini, c alır. Spor takviyelerinde, etikette yazan bileşenler aynı formda, birebir oranlarda olmalıdır. Üniversiteler piyasadan 57 farklı markanın eserlerini satın alarak araştırma yaptı. Etikete baktılar ve eserin içeriğinde protein ve amino asitlerin olmadığını belirlediler. Bunları ölçen çok gelişmiş cihazlar var. İşin içinde ne olduğunu kolayca tespit edebilirsiniz. Bir kısmının FDA tarafından onaylanmayan ve sakıncalı buldukları ürünleri var. Bunlar güçlü aminlerdir. Bir kişi onu kullandığında, sempatik sistemi uyarılır. Kan basıncı yükselir, kalp çarpıntısı meydana gelir. İştah azalır, uyku sorunu gelişir. Bazı kişiler doktor kontrolünde kilo vermek için kullanıyor’ dedi.
‘İNSANLARA MUTLU OLUYORLAR’
Doktora başvurmanın kural olduğunu söyleyen Prof. Bu ürünleri mutlaka doktorunuza danışarak kullanmalısınız. Bazen içerikte ne olduğu etikette hiç yazmıyor ve kişi bilmeden alıp kullanabiliyor. Kullananların sadece yüzde 10’unda olumsuz etki oluşuyor ama bu kişiler için bu yüzde 100 demek. Burada insanları kandırıyorlar. Mesela D vitamini almak istiyorsunuz, üzerine yazıyorsunuz, kullanıyorsunuz ama içinde öyle bir şey yok.
‘BÜYÜK ENDÜSTRİ KURUMLARININ İŞLERİNİ TERCİH EDİN’
Uzakdoğu’da üretilen işlerden kaçınılması gerektiğini belirten Prof. Onlar da çok sakıncalıdır çünkü bir şeyi standardize etmek gerekir. Bitkiden elde edilen ekstraktı koyduğunuzda neyi ne kadar koymanız gerektiğini bilmelisiniz. Neyin etkili olduğuna bakmak lazım, besin takviyelerinde en büyük sorun bu. Futbol oynayan kişi kalp krizi geçirir ve ölür. Spor takviyelerini kullanmadan önce doktora gitmelisiniz. Alacağınız ürünleri doktora gösterin. Yine de araştırmaya göre artık etiketlere güvenemeyiz. Bilinen, büyük sanayi kuruluşlarının eserlerini kullanmaya özen gösteriniz. Uzakdoğu markalarından uzak durun” dedi.
Araştırmanın sonuçları JAWA Network Open dergisinde yayınlandı.
